Hôm 25/3, tạp chí Nature Medicine công bố kết quả phân tích chế độ ăn uống của hơn 105.000 người trong độ tuổi 39-69 suốt 30 năm. Kết quả cho thấy chưa đến 10% số người tham gia khảo sát đạt được quá trình "lão hóa khỏe mạnh" - không bị suy giảm trí nhớ, trầm cảm hay mắc các bệnh như ung thư, tiểu đường, đột quỵ, Parkinson, đồng thời vẫn duy trì khả năng vận động cơ bản như leo cầu thang hay mang đồ tạp hóa.
Chế độ ăn uống ảnh hưởng đến quá trình lão hóa
Nghiên cứu cho thấy việc tuân theo chế độ ăn uống lành mạnh - chủ yếu dựa trên thực vật với ít nhất 4 khẩu phần trái cây và 5 khẩu phần rau mỗi ngày, hạn chế thực phẩm siêu chế biến, đồ uống có đường, nước ép trái cây và tiêu thụ vừa phải thực phẩm từ động vật như cá, thịt đỏ—có thể giúp tăng cơ hội lão hóa khỏe mạnh.
Cả tám chế độ ăn được nghiên cứu đều khuyến khích trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt thay vì thịt đỏ và thịt chế biến. Tuy nhiên, mỗi chế độ có một số khác biệt nhỏ. Ví dụ:
Chế độ ăn Địa Trung Hải nhấn mạnh chất béo lành mạnh từ dầu ô liu, cá và các loại hạt.
Chế độ ăn DASH ưu tiên thực phẩm ít natri để hỗ trợ huyết áp.
Chế độ ăn MIND kết hợp cả hai phương pháp trên và khuyến khích tiêu thụ quả mọng để tăng cường sức khỏe não bộ.
Marta Guasch-Ferré, phó giáo sư dinh dưỡng tại Trường Y tế Công cộng Harvard T.H. Chan, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Điểm chung của các chế độ ăn này là chúng rất giàu trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, chất béo không bão hòa, các loại hạt, đậu và ít thịt chế biến, đường cũng như chất béo chuyển hóa.”
Không cần ăn chay hoàn toàn để khỏe mạnh
Dù nhiều nghiên cứu trước đây khuyến khích chế độ ăn chay hoặc thuần chay, Guasch-Ferré cho biết kết quả lần này chứng minh rằng không nhất thiết phải ăn chay hoàn toàn để ngăn ngừa bệnh tật. “Chúng ta có thể giảm lượng thực phẩm từ động vật nhưng vẫn tiêu thụ một lượng nhất định để đảm bảo sức khỏe.”
Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chế độ ăn giàu trái cây và rau có liên quan đến việc giảm cholesterol, huyết áp và nguy cơ mắc bệnh tim hay ung thư. Tuy nhiên, phần lớn các nghiên cứu trước chưa đánh giá được tác động tổng thể của chế độ ăn lên chất lượng cuộc sống khi về già.
Không bao giờ là quá muộn để thay đổi
Một câu hỏi đặt ra là liệu một người có thể đảo ngược ảnh hưởng tiêu cực của chế độ ăn uống kém từ thời thơ ấu hoặc giai đoạn trưởng thành bằng cách ăn uống lành mạnh ở tuổi trung niên hay không.
Stephen Kritchevsky, giáo sư lão khoa tại Trường Y khoa Đại học Wake Forest, cho biết: “Đối với nhiều yếu tố lối sống, phương châm của chúng tôi là không bao giờ quá sớm và không bao giờ là quá muộn.”
Ông nhấn mạnh chế độ ăn uống không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến quá trình lão hóa. Hoạt động thể chất, căng thẳng và yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng. “Nếu muốn già đi một cách khỏe mạnh, bốn điều quan trọng nhất là: duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục thường xuyên, ăn uống đầy đủ và không hút thuốc.”
Theo NBC News
Khương Thị Thu Hoài